Game of Drones: Terrorizing Civilians / Uludere and More

GAME OF DRONES: TERRORIZING CIVILIANS / ULUDERE AND MORE

Talha BAYEZİT, Bosphorus University 

Politics and International Relations, 2014
All rights reserved. If used without citition, author holds legal rights.   

 "Rare is the technology that can change the face of warfare. In the first half of the past century,tanks and planes transformed how the world fought its battles. The fifty years that followed were dominated by nuclear warheads and ICBMs, weapons of such horrible power that they gave birth to new doctrines to      keep countries from ever using them. The advent of the armed drone upended this calculus: War was

possible exactly because it seemed so free risk. The bar for war had been lowered, the remote-controlled age had begun, and the killer drones became an object of fascination inside the CIA.”   (Sifton 1).

               The predator system, “its deathly name [reminds] images of a science-fiction dystopia, a Termiator Planet where robots hover in the sky and exterminate humans on the ground. Of course, this is no longer science-fiction.” (Sifton 1).  Drones are remotely piloted vehicles and they are basically two kinds that are the Predators and Reapers, which are armed with Hellfire missiles. Reaper is loaded with more bombs than Predator, so they are used mainly for attacks rather than intelligence. They can be controlled from as far away as the U.S., the head-center is Nevada, but also from bases closer to the war zones. “These combat drones, such as the Predator and Reaper, are unique addition to the military arsenal. Unbound by the subsistence needs of the human body and designed for refueling in midair, drones are capable remaining aloft for days at a time. Their surveillance imagery is state of the art, and they can be equipped with laser-guided missiles. They offer precise airpower in almost any environment and, used effectively, are capable of targeting terrorists and insurgency groups across international borders, protecting soldiers from harm’s way, and (in theory) minimizing the risk of civilian casualties.”(337 Brunstetter). The United States is not the only country that operates drones. China, France, Great Britain, Italy, Iran, Israel, Russia, South Korea, and Turkey all have drone technology. However, only United States, Great Britain, and Israel have armed drones that can be used in combat. Others use drones only for surveillance. Drones can be both helpful and harmful depending on how they are used. “There is a marked trend for both state and non-state actors (such as Hezbollah) to acquire increasingly sophisticated drone technology, which suggests that drones will become an ever more important tool in modern warfare” (Brunstteter 337). U.S. policy on drones appears to be setting an example, and providing other countries with incentives to both develop and use these weapons.

     The predator system was designed in response to a Department of Defense requirement to provide persistent intelligence, surveillance, and reconnaissance information combined with a kill capability to the war fighter. Drones have become a major policy subject in U.S. counterterrorism policy as it is claimed that drones reduced human costs and in theory the surgical targets minimizing the civilian cost and collateral damage and in Yemen, Somalia, Iraq,Pakistan, and Afghanistan the U.S. drones patrol the skies and are used to launch lethal strikes against suspected terrorists. As Kenneth Anderson testified at a March 2010 U.S. House of Representatives hearing, “it is highly likely [drones] will become a weapon of choice for future presidents, future administrations, in future conflicts and circumstances of self-defense and vital national security of the United States.”( Brunstteter 338). The drone program represents a shift in strategy for the United States, turning the nation away from large-scale deployment of troops and instead focusing on drones and small bands of special operators who carry out lethal operations. The U.S. army and CIA are giving bigger proportion to drones while other army expenses are getting shrunk. Defense analyst Gordon Adams, a professor at American University, explained that “Over the next ten years, military officials will spend $17.9 billion on unmanned aerial vehicles, and they plan to build nine thousand new aircraft.”(McKelvey 11). The growth of the drone industry has been shown here by the numbers: “The American army’s inventory of drones went from fifty-four in October 2001, the month the Afghanistan war began, to today’s store of more than 4,000 unmanned aerial vehicles.”( McKelvey 10). There is also the effect of the economic downturn, which hit the defense industry hard, “which will no longer accommodate the deployment of large forces overseas at a rough annual cost of  $1million per soldier, and by improvements in the technical capabilities of remotely piloted aircraft”.( McKelvey 10), but the program remained unaffected. 

        

           It would be better to start with these questions which are how were the predators and reapers developed and for what needs were they responding?  Combat drones are newly developed war machines, but its technical development takes over 150 years. Such machines can date back first to on August 22, 1849 “[…] 200 pilotless balloons mounted with bombs against the city of Venice.” (Sifton 1). In modern sense the building of the predator was started by Abraham Karem, the son of a Jewish merchant. He was born in Baghdad and with his family moved to Israel in 1951, and started to build aircraft for the Israel Air Force for satisfying the need for real-time intelligence. In 1980 he emigrated from Israelto Los Angeles and built an aircraft called the “Albatross”, this was the first prototype of predators and this prototype has changed the old type warfare. “Drones were used for aerial reconnaissance during the Bosnia and Kosovo campaigns in the 1990s. Initially they were used only for surveillance purposes, as the U.S. government rejected the idea that they could be used for targeted killings. However, following the attacks on September 11, 2001, drones were equipped with laser-guided missiles.” ( Brunstetter 340). Then, George W. Bush administration gave permission to CIA the right to kill members of al-Qaeda in self-defense virtually anywhere in the world, “a global war on terrorism”. “As antiterrorist activities have spread from Afghanistan to Iraq, Yemen and Pakistan, the United States has come to rely on drones to monitor large swaths of land, lend air support for soldiers on ground missions, and to strike at suspected terrorists leaders in remote locations. Troop numbers have waxed and waned, but the current U.S. fleet of drones has steadily increased from 167 in 2001 to more than 5, 500 in 2009- a year in which they flew more than 16,000 flight hours per month in Iraq and Afghanistan. While much of their use is geared toward surveillance, President Obama has dramatically escalated the targeted killing program begun by the Bush administration. For example, combat drone strikes in Pakistan have surged from approximately 33 in 2008 under the Bush administration to 118 in 2010 under Obama.” (Brunstetter 341).     

        Uludere (Roboski) strike took place on December 28, 2011 Turkish-Iraqi border. A group of 40 Kurdish villagers of Turkish nationality, mostly teenagers, in Uludere district of Şırnak Province were moving in the night from Iraq territory towards Turkish border. The people were on a course for smuggling cigarettes, diesel oil and the like into Turkey, packed on mules. Turkish Armed Forces had received certain information about activities at the region supplied by United Statesintelligence services that was based on a U.S. drone ten days before the incident according to the Economist and the Wall Street Journal. 

     The footage of the unmanned aerial vehicles flying over the terrain was mistakenly evaluated as a group of militants of the outlawed Kurdistan Workers’ Party (PKK). Two Turkish F16 jets fired at a group of villagers, acting on the intelligence was reached from American officials and Turkish officials took the initiative as they taught that PKK militants were crossing the border. According to Turkish government sources 34 cigarette smuggling civilians, as they were thought as terrorists, were killed in the incident. The funeral of the victims formed by about 1,000 vehicles and attended by a crowd of about 10,000 people, covered the distance of 20 km between the district center and the cemetery in one hour reference. “Turkey's Kurds feel ever more alienated, and sympathy for both the BDP and the PKK is rising. In a show of defiance, the victims' headstones are draped with Kurdish banners” (the Economist), even though the victims were members of village guard families, the village men are members of a state-paid Kurdish village protectors against the PKK's members. 

     This incident above is showing and strengthening that as Noam Chomsky called that “the drones are terror generator machines”. Here is the irony that the members of village guard families as they are the representative of the state in the village and securing this village mainly against PKK, now tide reverse with this bombing, and nearly the whole village can be turned against the state as its signal was given by wrapping the coffins, including the state guardians with the flag of PKK. In turkey the drone program was recently started and as far as now Uludere is the first such a mistakenly attack with drones. However, the United States were using this before 2001 and with 9/11, 2001 drones started to equip with bombs and laser guided missiles. Now, the United States are using the remotely-piloted unmanned vehicles in Afghanistan, Pakistan, Yemen, Libya, Iraq and Somalia. “A recent study carried out by clinics at New York University and Stanford University law schools suggests that the presence of the drones ‘terrorizes men, women, and children, giving rise to anxiety and psychological trauma among civilian communities.’” There have been some mistakes took place that resulted in families including women and children being killed by drone strikes. “Some of these “mistakes” end up as YouTube videos of “children’s bodies and American missile parts,” which serve as recruitment devices for al Qaeda and its associates, and fuel anti-American sentiment in areas where drones are operating.” (Sadat 228).

       The drone program in the media coverage the quantity and quality of the coverage of the drone program has improved since President Obama’s period. “Public relations for drones “Obama White House officials have attempted to foster positive coverage of the drone program by disclosing information about successful operations.” (MvKelvey 14). Many of the published articles about the drone program during his early years Obama administration provided accounts of the successful strikes, but not about the controversial strikes. “Philip Alston, the former special rapporteur on extrajudicial, summary, or arbitrary executions for the United Nations, wrote that ‘played a powerful role in legitimizing the targeted killings program by trumpeting the killing of senior militants and disseminating the CIA’s entirely unsubstantiated accounts of the number of civilian casualties.’”(McKelvey 15). For example in the operation of Baitullah Mehsud, Taliban leader and Osama bin Laden were the largest coverage “ with a total of eighty-seventy articles, many of these articles about the drone program were positive, only a few mentioning legal or moral issues. There is a turning point in the view of the articles started with the killing of al-Awlaki in the fall of 2011. This point alerted ‘journalists to the legal and ethical complexity of a targeted-killing program.’” (Mckelvey 18). Journalists put pressure on administration officials for more transperancy and started to write more critical and investigative works about the targeted killings. They questioned who is targeted? ,Are these individuals a threat to Americans?,  “Why has only one high-level terrorist been taken prisoner since 2009, yet thousands have been killed?” with the death of an American citizen.

        Now turning back to the history “in 1625, the father of international law, Hugo Grotius, wrote that ‘in general, killing is called a right of war’ and that ‘according to the laws of nations, anyone who is an enemy may be attacked anywhere’.” (Goodman 1). Grotius’ understanding remained almost untouched during the world wars, the American Revolution, as well as American Civil War. The modern law has change by one of the architects of the modern laws of war, the Swiss jurist Jean Pictet, advocated that parties to a conflict should apply only so much force as necessary by stating a simple maxim that “If we can put a soldier out of action by capturing him, we must not kill him, if there are two means to achieve the military advantage we must choose the one which causes the lesser evil.”(Goodman). In 1973, a group that included leading intellectual figures of the time, such as Sweden’s Hans Blix, and the Netherland’s Frits Kalshoven, adopted Pictet’s principle that if it is unnecessary to kill an individual, capture must be a preferable option as a fair reflection of existing law.” Around the same time, the International Committee of the Red Cross accepted the similar law that “the principle of humanity enjoins that capture is to be preferred to wounding and wounding to killing.” (Goodman 1).  This eventually goes to an international conference in Geneva in 1977, which established and determined new treaties reflecting and updating the rules of warfare. “The end result was a pact agreeing to a worldwide prohibition on ‘superfluous injury or unnecessary suffering,’ words that again mirrored Pictet’s maxim. And words that are now included in war manuals of the U.S. military.” (Goodman 1).

        “Trying to ascertain the real civilian death rate from the drone strikes is important both as moral and as a matter of international law, which prohibits indiscriminate attacks against civilians.” (Bergen 2). For attacks in Pakistan some commentators have suggested that the civilian dearth rate is 98 percent, while one study claims it is only 10 percent. It is morally and lawfully important to know the true numbers of the civilian casualties. However, there are some challenges in producing an accurate count. First, it is very likely that one cannot precisely differentiate the militant from civilians in the circumstances, where militants live among the population and do not wear uniforms. “For instance, when Baitullah Mehsud, [the chief of the Pakistani Taliban,] was killed by a drone last August, one of his wives and his father-in-law died in the strike as well.” (Bergen 3). The other challenge is that government sources claim that those who were killed were militants in the strikes, while the militants do the opposite. According to the research, which is conducted by New America Foundation, presents a different result from those of Pakistani authorities, and the anonymous U.S.government official, as well as others. As they stated that their research does not claim that it has included every single death in all such drone attacks. However, claiming that “It has generated some reliable open-source information about the number of the militant leaders killed, a fairly strong estimate of the number of lower-level militants killed, and a reliable sense of the true civilian death rate.”(Bergen 3). New America Foundation’s result shows that “the 114 reported drone strikes in northwest Pakistan from 2004 to the present have killed between 830 and 1,210 individuals, of whom around 550 to 850 were described as militants in reliable press counts, about two-thirds of the total on average. Thus, the true civilian fatality rate since 2004 according to our analysis is approximately 32 percent. Averaging the press reports in 2009 indicates that 502 people were killed, 382 of whom were described as militants, for an average civilian fatality rate of 24 percent.” (Bergen 3).

        The statistics says so, what about the reality, to put differently how effective are these drone strikes in reality? There emerges “the “drone myth” that is, the belief that technologically advanced drones increase the probability of success while decreasing the risk to our soldiers and of collateral damage, which is, also coupled with the “separation factor the fact that the pilot can be situated thousands of miles away at a computer console rather than in the line of fire can potentially make discriminating between combatants and noncombatants more difficult.” (Brunstetter 339).The drone strikes have disrupted militant operations, “the strikes are quite unpopular among Pakistanis, who view them as violations of national sovereignty: according to a Gallup poll from August 2009, only 9 percent approved of such attacks.” (Bergen 1). “Their unpopularity with the Pakistani public and their value as a recruiting tool for extremists groups and errors on targeting civilians may have ultimately increased the appeal of the Taliban and al Qaeda, undermining the Pakistani state.”( Bergen 5). The second one is about how shaky the drone attack’s legal ground, the legality of the drone program will be elaborated below in another paragraph. The last and the third one is that “drone strike is not a strategy, but a tactic.” This means killing the leader of a terrorist group does not necessarily stop the terrorist activities. On the contrary as in the example of Abu Musab al-Zarqawi, the leader of al-Qaeda in Iraq, hardly forced the group to shut its doors. Violence in Iraq accelerated following his death rather than getting slow.

      This program not only presents complex issues of international law but difficult moral and ethical questions. There emerges basically two opposite groups which are the ones that have praised targeted killing as effective and lawful and others criticized it as immoral, illegal, and unproductive.  “America’s drone wars” raises many questions about the application of humanitarian law principles to the effects and implications of America’s longest-running war. “States generally assume that unless a particular weapon is prohibited by treaty or a particular method of warfare has not been outlawed by treaty or it is lawful.” (O’cennal 1). Therefore, advocates say that using drones is legal. However, “Drones can easily become a means to terrorize a civilian population, so their usage may be prohibited by the international law.”       (Sadat 215). This drone war and its practice of the targeted killings by remotely-piloted unmanned vehicles exist inAfghanistan, Pakistan, Yemen, Libya, Iraq, and Somalia. The United States waged war on Iraq and Afghanistan. They are, however, at peace with Yemen, Pakistan, and others. Still they use drones in such areas, so, here we should ask how they justify this program in such countries. “A group of lawyers in the administration known as ‘the council of counsels’ is trying to develop a more sustainable framework for how governments should use such weapons.”(McKelvey 18). They, also are worried about setting precedents for other countries, including Russia or China, that might conduct targeted killings as such weapons proliferate in the future because “Because there is little precedent for the classified U.S. drone program, international law does not speak directly to how it might operate. That makes the question of securing consent all the more critical.” For the use of Predators they need explicit consent from government, like Pakistan and Yemen, in order not to violate the international war. Especially, Pakistan case is very important and interesting for justification. “The Central Intelligence Agency sends a fax to a general at Pakistan’s intelligence service outlining broad areas where the U.S. intends to conduct strikes with drone aircraft, according toU.S. officials. The Pakistanis, who in public oppose the program, don’t respond… Two senior administration officials described the approach as interpreting Pakistan’s silence as a ‘yes’. One dubbed the U.S. approach ‘cowboy behavior’.” (Entous 1). “On the international stage… conducting drone strikes in a country against its will could be seen as an act of war.” (Entous).           

     “Rome Law applies to all nations, small, large, rich or poor; with, unfortunately a possible escape hatch for the Permanent Members of the Security Council and countries under their protection.”(Sadat 224). In the international law context there emerges a probability to an existence of as Ryan Goodman called it “American Exceptionalism” as in the cases of Guatemala, Iran, Congo in the belief of the right of the United States to overthrow democratically elected governments, and to help and arm insurgencies in Nicaragua and, also to launch aggressive wars as in Iraq. Many people criticize this exception by saying that the selectively applying international law will shake its legitimacy and exceptions can easily become the rule as it happened in “the practice of torture by the United States following the 9/11 attacks” (Sadat 219). Now, for targeted killing “the government being required to show not only why it is legal for the killing to take place, but that capture is impossible”. “The United States has a long history of violating international law when its leaders believe foreign policy objectives justify doing so.” (Goodman 1). “The CIA began to see its future: not as the long term jailers of America’s enemies but as a military organization that could erase them” (Brunstetter 121). President Obama’s drones program potentially violates a number of international legal norms. There is a growing international movement against the impunity with which President Obama runs his drones program. “UN Special Rapporteur on Human Rights and Counter-Terrorism Ben Emerson has called for an independent investigation into each and every death that results from drone strikes. In October 2009, Philip Alston, then UN Special Rapporteur on Extrajudicial, Summary or Arbitrary Executions, stated that the drones program would be illegal if the U.S. was failing to take ‘all of the relevant international rules.’ Alston continued, ‘The problem is that we have no real information on this program.’” (Sadat 216).

      There are mainly two-top very controversial issues, which are the “kill list” and “signature strikes”. “The President personally maintains a “Kill Lists” and holds weekly meetings during which, as judge, jury, and executioner, he determines who lives and who dies.” (Bachman 2). The kill list does not have rigid rules on the preparation and the decision of who, and why should be included and excluded. “It has been reported that President Obama himself oversees decisions to place terrorists on a “kill list,” looking at pictures and intelligence briefings and considering discussions with his advisors.”(Goodman 1). The kill list is prepared very secretly and no one mentions about how, why and who will be included through which processes in administration because they think that explaining such process will cause damages to the nation’s security. It is obvious that in preparation of this kill list there have been made some very crucial mistakes as well. Therefore, even Nelson Mandela, the winner of the Nobel Peace Prize in 1993 was included and recently he has been excluded this list. He becomes from a terrorist to an icon of equality, and freedom.  Therefore, This “kill list” have been heavily criticized as this is not consistent with the rule of law to make the lives of thousands of individuals depend solely on executive grace, or the wisdom and integrity of the person inhabiting the Oval Office in a particular year. With the killing of al- Awlaki, there emerged a public discussion about how is it that theU.S. government can now use lethal military force to kill a U.S. citizen with no judicial process in a foreign country far from any active theatre of war? They questioned the legality of such strikes in the international and local law context. Is a suspected terrorist a proper target?  As Sadat points out that the rhetoric used to describe the individuals placed on the CIA’s “kill list” is imprecise. The individuals in question are alternatively described as “terrorists”, “suspected terrorists” , “Islamic radicals”, “insurgents”, “members of al-Qaeda and its associates”, “Taliban”, “Jihadist”, “Muslim extremists”, and “unlawful combatants” depending upon the source consulted. None of these have much legal consonance, nor are they particularly well-defined categories of individuals. This situation is strengthened by the tendency to count all military-age males killed in drone strikes as militants.

    In Yemen, and especially Pakistan, the President had approved not only “personality” strikes, aimed at named individuals, but “signature” strikes that target unidentified and unconfirmed individuals based in behavioral characteristics that are perceived to be those of militants or terrorists. Of course, it doesn’t actually matter whether an individual killed by a signature strike is a militant because he will be easily counted as one regardless as many incidents happened prominent one is that “in 2002, an American of Yemeni background, kamal darwish, was killed by a missile from a Predator Drone. Derwish was not the target of the attack, according to media reports, but the U.S.position was that “as an enemy combatant … [ he] had no constitutional rights. Nonetheless, it shocked many and the killing was widely reported and denounced in the U.S. media. Fewer than ten years later, government policy has been transformed from accidentally killing U.S. citizens to targeting them, with very little public explanation or justification. The kill lists target specific individuals, not just soldiers on a battlefield, and of course, no surrender is possible once a targeting decision has been taken.”( Sadat 227).Yet, in Pakistan because signature strikes became so controversial, they were stopped in Pakistan, but it is said that the CIA had sought authority to carry them out in Yemen. “These “signature strikes” use the same legal justification as the Presidential finding signed by Bush immediately after 9/11 and then re-signed by Obama in 2009 and they represent the apex of modern biopower and surveillance, honed and developed over decades.” (Sifton 11).

   The publicly discussion was started with Jane Mayor in The New Yorker in 2009 reported on drone strikes in Pakistan and discussed about the CIA’s secret program of drone strikes in Pakistan as well as other countries around the world, and, also the use of the drones by U.S. military forces operating in war zones in Afghanistan and Iraq. This writing raised many criticizm against of U.S. foreign policy. Harold Koh, the Legal Advisor to the U.S. Department of State, gave a speech, which defends “the Obama Administration’s increasing use of drones against individuals alleged to be members of al-Qaeda, the Taliban, or ‘associated forces’.” (Sadat 218). He says, as a matter of “self- defense” against suspected terrorists and militants, the United States have the right to kill upon the existence of an armed conflict. This speech, also emphasized that the United States want to comply with international humanitarian law, and especially the very controversial issues, the principles of distinction and proportionality. This speech was heavily criticized as controversial. As the Bush Administration asked lawyers to justify their policies on detention after 9/11 attacks, Obama Administration lawyers were asked to do the same for the drone program as well.  “Although Obama had promised to pursue terrorists and ‘finish’ the war in Afghanistan during the presidential campaign, many human rights activities did not expect his administration to cleave to the same legal arguments about the ‘war on terror’ that his predecessor had, and were surprised that he had done so.” (Sadat 220). Therefore this speech shows the continuity the same policy with the past administration, not a departure from old policies.

       Unmanned Combat Aerial Vehicles were flying missions in Pakistan, Afghanistan, Iraq, Somalia, and Yemen, undertaking lethal attacks against perceived security threats when President Barack Obama mentions about the importance of the just war tradition in guiding the use of force, regulating the destructive power of war in his Nobel Peace Prize acceptance speech in 2009. There are limits to even unintentional civilian deaths in war. “The concept of a ‘just war’ emerged, suggesting that war is justified only when certain conditions were met: if it is waged as a last resort or in self-defense; if the force used is proportional; and, if, whenever possible, civilians are spared from violence.”(Brunstetter 337 ). The very crucial rules, which should be taken into consideration for complying with “just war tradition”, are distinction and proportionality ones. The distinction rule, which is to differentiate civilians from militants in international context, human rights groups have often challenged particular weapons as violating the principles of distinction and have challenged particular means of warfare as violating international law. Bachman and like him many other scholars and, also, blame President Obama’s method of distinguishing militants from civilians, which inherently violates the principle of distinction. One prominent example for the violation of the distinction rule is that “during the NATO bombing campaign in the former Yugoslavia, for example, human rights organizations and the government of the Federal Republic of Yugoslavia argued that the NATO decision to wage a “zero-casualty war” caused NATO pilots to fly at “heights which enabled them to avoid attack by Yugoslav defenses and, consequently, made it impossible for them to properly distinguish between military or civilian objects on the ground.” “Today’s drone pilots are as far as Neveda, the hub for the drones, even further removed from their targets than NATO air commanders during the 1990s, have to be very careful to differentiate surely civilians from militias for the law of war in theory, but in reality there have been occurred some mistakes, that end many civilian human lives. “By way of comparison, the committee on the NATO bombing reported the FRY reported 495 civilians killed and 820 civilians wounded in a bombing campaign that lasted for several months, and involved more than 38,000 sorties, 10,000 strike sorties, and the release of more than 23,000 air munitions. Yet, as noted earlier, America’s drone strikes in Pakistan alone from 2004 until 2012 are estimated to have resulted in between 2,524-3,247 casualties, including 482-852 civilians and additional 1,203-1,330 injured, from an estimated 350 strikes. While these figures are not uncontroverted, it would appear, if they are correct, that the ratio of civilians killed to air strikes undertaken is dramatically higher, by many orders of magnitude, in the case of the drone wars than the NATO intervention in 1999.”( Sadat 229). The other rule which is proportionality, the number of civilians killed in a military action cannot be “excessive in relation to the concrete and direct overall military advantage anticipated” (Bachman 2). The United States, also potentially violates the proportionality rule.

   This drone program was so expended and intensified such strikes now include not only foreigners, but also United States citizens. A sixteen-page “Department of Justice White Paper” has been made public in the New York Times, which authorized the targeting killing of U.S. citizen Anwar al- Awlaki in Yemen in 2011. According to Department of Justice White Paper, which “sets a legal framework for considering the circumstances in which the U.S. government could use lethal force in a foreign country outside the area of active hostilities against a U.S. citizen who is a senior operational leader actively engaged in planning operations to kill Americans” and who becomes “the targets of a lethal operation a U.S. citizen who may have rights under the Due Process Clause and the Fourth Amendment, that individual’s citizenship would not immunize him from a lethal operation.” (Memorendum). This memorandum make possible that the killing an American citizen without any charge of murder, or an assassination because “the President has authority to respond to the imminent threat posed by al-Qaeda and its associated forces, arising from the constitutional responsibility to national self-defense under international law, Congress’s authorization of the use of all necessary and appropriate military force against this enemy, and the existence of an armed conflict with al-Qaeda under international law.”(memorandum 1). In short, the Justice Department’s legal analysis accepts as a truism that unless he surrenders, a combatant can be killed regardless of activity.  Goodman argues that A careful reading of law and modern history shows how wrong the White House position is and getting the law wrong can be as bad as ignoring it altogether. As, also, in another paragraph above the brief history of international law was mentioned. “The international rules of warfare require nations to capture instead of kill enemy fighters, especially when lethal force is not the only way to take them off the battlefield.”(Goodman 2). The one of the fundamental conceptual error of “the Bush Administration‘s legal regime is that the targets of the U.S. ‘war on terror’ are entitled to neither the protections of the criminal law (or human right law), nor the protections of international humanitarian law, but exist instead in a legal ‘black hole’ subject to the whim or the grace of the executive branch-remains virtually unchanged” (Sadat 232), continues under the Obama Administration as well.

   Drones are neutral, their usage will determine such machines whether they are harmful, or helpful. Drones’ history and usage are very similar to the planes’ history and usage. Planes were used first for surveillance and then, people realized they could be armed and they started to produce designed planes to be armed. After all, eventually they were used for commercial purposes, transportation, so on. Computers were, also in the control of just governments. Later, some entrepreneurs such as Steve Jobs broke such monopoly and “democratized” this technology. Today, almost all individuals have computers in their home. If such drones become such democratized, this step will cause serious damages to many peoples privacy, especially celebrities. However, like planes drones today can be used from constructing towers to carrying cargos without pilots, not just military operations. The developments are realized very rapidly. Today, with increased critics, Obama Administration shows some signs to put restriction on drone usage, the idea that to restrict CIA, as closed box, in drone program; let only army function drones, as hierarchical more open to the public, to dismiss the opposition to labeling him as the imperial president due to being the prosecutor, the judge, the jury and the executioner all in one is very contrary to the traditions and the laws of country. It is to me that the usage of combat drones within the cities should be strictly restricted for both surveillance and dropping bombs. In mountainous places they can be used for surveillance and they can shoot only in the condition that the people are certainly terrorists in order to prevent another kind of Uludere, and if terrorist, their capture should be completely infeasible to shoot legitimately.

Works Cited

Bergen, Peter and Tiedemann, Katherine “The Year of The Drone” An analysis of U.S. drone strikes in Pakistan, 2004-2010, Counterterrorism Strategy Initiative Policy Paper by New American Foundation

Sadat, Leila Nadya “America’s Drone Wars” in Case Wester Reserve Journal of International Law

Goodman, Ryan “The Lesser Evil”

Bachman, Jeff “Growing Opposition to US Drones Program”

O’connell, Mary Ellen “drone program”

Brunstetter, Daniel and Braun, Megan “The Implications of Drones on the Just War Tradition

Sifton, John “ Drone Program” 

McKelvey, Tara “Media Coverage of the Drone Program” Joan Shorenstein Center on the Pres, Politics and Public Policy

Entous, Adam, and Gorman, Siobhan as well as Perez, Evan “U.S. Unease Over Drone Strikes”

Department of Justice White Paper “Lawfulness of a Lethal Operation Directed Against a U.S: Citizen Who Is a Senior Operational Leader of al-Qa’ida or An Associated Force

http://www.economist.com/node/21556616

1923- 1939 Yılları Arası Türk Dış Politikası

1923- 1939 Arası Türk Dış Politikası

"BU KONUNUN POWERPOINT SUNUSUNA BURAYA TIKLAYARAK ULAŞABİLİRSİNİZ."

I) ULUSLARARASI ORTAM VE DİNAMİKLER

İki savaş arası 2 önemli gelişme

a) Revizyonist – Statükocu Kavgası

Birinci Dünya Savaşı’nı bitiren Versay Antlaşması’nın katı oluşu başta Almanya olmak üzere ülkelerde Versay’ın zincirlerinden kurtulma mücadelesi başlattı. Bununla birlikte Avrupa kıtasında yeniden Almanya ve Fransa – İngiltere arasında mücadeleler başladı.

b) 1929 Ekonomik Buhranı

* Orta vadedeki sonuçları

Ekonomik bunalım ortamında sürekli savaşan Avrupa enerjisini tüketti ve ‘merkez’ olma konumundan çıkıp zamanla da ABD ve SSCB’nin ardından ikincil duruma gelmeyi kabul etmiştir.

*Kısa vadedeki sonuçları

Bunalıma giren ‘merkez’in artık kıta içinde bir Pax oluşturabilme yetisini yitirmesi sayesinde müdehalelerden kurtulan ‘çevre’ ülkeler ciddi bir göreli dış özerklik kazanmıştır.

Uluslararası Ortamın Türkiye’ye Getirdikleri

1) Türkiye göreli dış özerklik kazanabilen çevreden biri haline gelmiştir.

2) Revizyonist – statükocu kavgasından iki tarafın da Türkiye’ye yakınlaşmaya çalışması bu süreçte Türkiye’ye stratejik önem ve hakeret alanı sağlamıştır.

İç Ortam ve Dinamikler

Dönemi incelediğimizde ekonomik siyasi olarak 1923 – 30 ve 1930 – 39 aralığını ayrı ayrı dikkate alınması gerekmektedir.

A) 1923 – 30 Dönemi ve Liberalizm

Ekonomi

* Türkiye’de iki savaş arası dönem her alanda devletin güçlü olarak müdahil olduğu düşünülür ancak bu daha ziyade 1930 – 39 dönemi için geçerli bir tanımlamadır.

* Türkiye’nin 1923 – 30 ekonomisi daha Lozan Konferansı devam etmekte iken Şubat – Mart 1923’de İzmir İktisat Kongresi’nde belirlenmştir. Egemen sınıf konumunda bulunan ‘toprak sahipleri’ ve ‘tüccarlar’ kongreye hakim olmuş ve 20li yıllar boyunca izlenecek adımları ve ilkeleri belirlemişlerdir.

a) Liberal Ekonomi

İzmir İktisat Kongresi sonucundan ekonominin dışa açık olması ve yabancı sermayeye hoşgörü ilkesi çıktı. İncelendiğinde bu sürecin Türkiye Cumhuriyet tarihinin en açık dönemi olduğu görülmektedir.

- Bu dönemde yabancı şirketlere tekel niteliğinde büyük imtiyazlar verilmiştir.

- 1923 – 30 arasında kurulan 210 ananonim şirketin 3’te 1’i yabancı sermayenindi ve bunlar şirketlerin %51’ine sahipti.

- Sanayi şirketlerinde ise yabancı sermaye Türklerinkinin neredeyse iki katıydı.(Kayder, s.79)

- Yabancı sermayeye bu denli bağımlılık içte sermayenin olmayışından kaynaklanıyordu.

- 1923 – 30 döneminin bu dışa bağımlılığının iki önemli nedeni;

1) Lozan’dan kaynaklı 5 yıl boyunda gümrük vergilerinin arttırılamayışı;

2) Aferizm denilen yolsuzluk akımıdır.

Siyaset

Bu dönemde Mustafa Kemal ve arkadaşları için üç önemli konunun çözüme kavuşturulması gerekmekteydi;

a) Alternatif liderlerin ve Kurtuluş Savaşı koalisyonlarının tasfiyesi

· İtihatçı sivilve askeri alternatif liderler 1925 Şeyh Sait İsyanı ve 1926 İzmir suikasti ile

· İslamcılar 1924 Hilafetin kaldırılması ile

· Komünist ve Kürtler de 1925 isyanı sonrası tasfiye edildi.

1927 Yılına gelindiğinde Mustafa Kemal büyük nutkunu ülkeye tam hakim olarak okuyabiliyordu.

b) Batıcı Reformların Yapılması

* 1924 - Halifeliğin kaldırılması

* 1926 – Medeni Kanun

* 1927 – Ceza Kanunu

* 1928 – Harf Devrimi ve Devletin dini İslam’dır ibaresinin anayasadan kaldırılışı ile batıcı reformların birçoğu yapılmış oldu.

c) İç Güvenlik Sorunu

* Milliyetçi Kürt ayaklanmaları iç güvenlik sorunu oluşturmaktaydı, 1937 yılında Dersim harekatı sonrası ülkenin doğusuna tam olarak hakim olunabildi.

Sonuç

Bu dönemde dış politika ve yolsuzluklar pek önemsenmedi ancak 1930 Serbest Fırka olayında halkın ne kadar bunalmış olduğu anlaşılınca devlet bir yandan yolsuzlukların temizlenmesi ve 1929 ekonomik buhranını denetim altına alabilmek için ‘Devletçilik’ ilkesi yolunda ‘İthal İkame Sanayileşme’ sürecini başlattı.

B) 1930 - 39 Dönemi ve Devletçilik

Ekonomi

* Yolsuzluklar ve dışa eklemlenmiş ekonomi 29 krizi ile ülkede çok sıkıntılar doğurmuş ve Serbest Fırka şoku ile yeni bir döneme girilmişti. Bu dönemde devrimci kadronun siyasi hesaplaşmaları bitmiş, Kürt ayaklanmaları bastırılmış, başlıca reformlar tamamlanmış ve Lozan’ın 5 yıllık gümrük artışı yasağı sona ermişti.

* 1929 Bunalımının da zorlamasıyla devlet eliyle bir sınayileşme programı başlatıldı. SSCB’den genel planlama yardımları ve kredilerle yeni iş alanları açıldı.

* İthal İkame Sanayileşme ile ülke dışa kapandı ve dış göreli özerklik için ekonomik temel sağlandı. Bu dönemde 1930 öncesi dış ticaret açıkları kapandı ve hatta dış ticaret bilançoları fazla vermeye başladı.

Siyaset

* Yeni alanların tarıma açılması, krize rağmen yılda ortalama 200 km demiryolu inşaa edilmesi gibi hamleler ekonomiyi canlandırsa da halkta gözle görülür bir iyileşme sağlamamıştı. Bu neden bu süreçte rejim ulusu inşaa (nation building) projesinde ideolojiyi devreye soktu. (Kuyaş, s9-10) Okullar ve halkevleri açıldı. Yine bu dönemde Türk Tarih tezi gibi projeler ortaya atıldı.

1930 Sonrası rejim ideolojik mekanizmayı kurarken İtalya, Almanya ve SSCB’nin otoriter yapılarından alıntılar yaptı. Tek devlet (Ein Reich – Türkiye Cumhuriyeti), Tek Millet (Ein Folk – Türk Milleti), Tek Parti (Ein Partie – CHP), Tek Şef ( Ein Führer – Atatürk) ve tek ideoloji de Kemalizm’di.

Ancak Türkiye’nin özgül şartlarından ve Atatürk’ün gerçekçiliğinden kaynaklanan farklar mevcuttu.

· Türk milliyetçiliği Türk sınırlarından dışarı çıkmayacka ve bir Pan-milliyetçiliğe dönüşmeyecektir.

· Rejim, milliyetçiliği emperyal olmak için değil, emperyalizme karşı ayakta durabilmek için kullandı.

· Otoriter yapı kuruldu ancak Atatürk’ün kafasındaki Batı modeli İngiliz modeli olduğundan sonunda demokrasi ile sonuçlandı.

· Ulusal burjuvazi denetim altında tutuldu.

· Avrupa nazizmi ve SSCB sosyalizminde devlet tek partinin denetimindeyken, Türkiye’de tek parti devletin denetiminde kalmıştır.

· Rejim Avrupa’daki örneklerinin aksine paramiliter örgütler kurmamıştır.

Sonuç olarak bakıldığında bu dönemde Türkiye’nin siyasal olarak Almanya ve İtalya’ya değil İngiltere ve Fransa’ya daha yakın politikalar izlediği ve ekonomik olarak rasyonel kararların alındığı görülmektedir.

C) Dönemin Dış Politikası

Bu dönemdeki üç tartışma

1) Türk Devrimi Üçüncü Dünyacı mı Batıcı mı?

Bu dönemde Atatürk’ün ‘mazlum millet’ kavramını pekiştiren anti-emperyalist bir çok sözü vardı ancak bunlar Batılı olmayan diplomatik ortamlarda ve Kurtuluş savaşı öncesi söylenmiş sözlerdi. Atatürk’ün gerçekçi politikası Batıcıydı ve hilafetin kaldırılması sonrası da görülmektedir ki Türkiye’nin İslam ülkeleriyle ilişkileri 1933’e kadar sıcak olmadı.

2) Türk Devrimi anti-emperyalist midir, değil midir?

Bazı yazarlar Kurtuluş Savaşı’nın anti-emperyalist olmadığını, saaşın batıyla değil Rum ve Ermenilerle yapıldığını söylemektedir. Hatta savaşın içinde batıya bazı imtiyazların da verildiğinden bahsedilmektedir. Türk Devrimi anti-kapitalist değil aksine devrim sisteme dahil olmak üzere kurulmuştu. Ancak vatanı uluslararası kapitalizm eliyle değil ülkeyi kalkındıracak milli kapitalizm öne çıkmış ve kar makmizasyonu hedeflenmişti. Atatürk’ün batıcılığı ‘bağımsızlık içinde batılılaşma’ idi.

3) Türk Devrimi yayılmacı mıdır?

Misak-ı Milli sınırlarının esas alındığı bir devrimdir Türk Devrimi. O yüzden Türk Devriminin yayılmacı olmadığı söylenebilmektedir. 1939 Yılında Hatay’ın Türkiye’ye ilhakı ise yayılmacı politikanın ürünü olarak görülemeyeck kadar ayrı bir olgudur.

Doğu’da Dış Politika : Kürt Sorunu

Türkiye bağımsız İran’la, İngiltere mandası altındaki Irak’la ve Fransız mandası altındaki Suriye ile çeşitli dostluk, güvenlik, iyi komşuluk, saldırmazlık antlaşmaları imzaladı. İran, Irak ve Afganistan ile de Sadabad Parktı imzalandı.(1937)

Bu dönemdeki en büyük güvenlik sorununu ve doğudaki dış politika gündemini Kürt aşiretlerin denetimi oluşturuyordu. Kürt ayaklanmacılar bir sınırdan diğerine rahatlıkla geçebiliyorlardı. 1930 Yılında Türkiye, İran’a ait Küçük Ağrı dağını çevirmiş ve bu iki ülke arasında krize neden olmuştu. Türkiye nihayetinde İran’a Küçük Ağrı büyüklüğünde verimli bir araziyi vermesiyle bu sorun aşılmış oldu.

Batıda Dış Politika : Denge / İttifak Sorunu

İttifaka girilmesi Türkiye’yi uydu devlet haline getirebileceğinden bu dönemde ittifaklara dahil olma yerine bloklararası denge arayışı politikalarına yöneltmiştir. Bu dönemde 3 grup devletten söz edilebilir;

Ülkeler	Türkiye’nin Stratejisi
İngiltere-Fransa	- Bu grupla olan sorunlar çözümlenmeli * Musul’un verilmesi sonucu İngiltere ile çözüme varıldı. (1926) * Yunanistan’la dostluk ilişkileri kuruldu. (1932) * Milletler Cemiyeti’ne giriş (1932)
Almanya – İtalya	- Bu gruba ve İtalya’nın tehditlerine uzak durulmalı * Faşist İtalya’nın Akdeniz tehditleri ve Antalya üzerindeki açık tehditleri * Enver Paşa’nın Almancı yaklaşımının da Mustafa Kemal’in bu ülkeye daha sevimsiz yaklaşmasına neden olmuştu.
SSCB	* Büyük dostluklar gelişti. * Devletçi planlanmada SSCB’nin büyük destekleri oldu. * SSCB Türkiye açısından 1. ve 2. gruptaki ülkelere karşı denge unsuru olmuştur.

Türkiye İngiltere ve Fransa ile itifak arayışına girip SSCB’yi de buna dahil etmeyi mükemmel strateji olarak görüyordu.

İttifak Arayışı

1939 Yılında Türkiye’nin İngiltere ve Fransa ile yaptığı ittifaklar aslıda Atatürk dönemi dış polikasının devamı niteliğindedir.

B A T I    A V R U P A       İ L E    İ L İ Ş K İ L E R

I) İNGİLTERE İLE İLİŞKİLER

Genel Hatlar

* İngiltere ile ilişkiler başlarda manda yönetimleri aracılığıyla devam etti.

* Musul dışında İngiltere ile 1920’ler boyunca bir sorun yaşanmadı.

a) Lozan Sonrası Gelişmeler

* 20 Kasım 1922’de açılışı yapılan Lozan Konferansı’nda asıl çekişme İsmet Paşa önderliğindeki Türk Heyetiyle Lord Curzon önderliğindeki İngiliz Heyeti arasında yaşanmıştır.

Lozan’da İngiltere ile sorun olan iki önemli konu;

1) Elçilik sorunu

İngiltere Ankara’da bir elçilik açmak istemiyor ve elçiliğini halen İstanbul’da bulunduruyordu. Bu aslında yeni kurulan Türkiye Cumhuriyeti’ni tanıma konusunda hala İngiltere’nin sıkıntılı olduğunun bir göstergesi idi. İngiltere bazen Ankara şehrine hakaretler yağdıracak kadar diplomatik dilden uzaklaşıyordu. Türkiye, İngiltere’ye Ankara’da elçilik kompleksi için ücretsiz arazi temin etse de İngiltere’nin elçisini Ankara’ya göndermesi Musul sorununun kendi lehine çözülmesi sonrasında gerçekleşmiştir. (1926)s

2) Musul Sorunu

Musul 1990’larda bile gündeme gelen ayrıca dönemi itibariyle Türk dış polikiasını etkileyen en önemli unsur olmuştur. Musul’un 1918’de Osmanlı elinde oluşu ve 3 – 15 Kasım arasında İngilizler tarafında işgal edilmesi sorunun en temel unsurlarından birini oluşturmaktaydı.

Musul’un Önemi

Türkiye açısından	İngiltere açısından
- İnsani boyut - Petrol	- Hint yolu üzerinde olması - Petrol kaynaklarına sahip olması

a) Lozan’da Musul Sorunu

Lozan’da İsmet Paşa L.Curzon’a yaptıkları başbaşa görüşmede Anadolu’nun fakir olduğunu ve petrol gelirlerine ihtiyacı olduğunu söylemiş Lord Curzon ise bunu kabul etmemiş ve Musul yerine Türkiye’nin Londra’dan kredi almasını ve bunu İngilz petrol şirketleriyle görüşmesini önermiştir. Bunun üzerine 23 Ocak 1923’teki oturumda Musul konusu Konferans’ın gündemine geldi.

Konular	Türk Görüşü	İngiliz Görüşü
Etnografi	* 263.000 Kürt, 146.000 Türk olmak üzere 500.000 nüfus * Türkler ve Kürtler birarada yaşamak istemekte. * Kürtlerin Turan soyundan geldikleri iddia edilmekte. * TBMM’deki Kürt Milletvekilleri de Musul’un Türkiye’ye bağlanması yönündeki ısrarları * Musul’un Arap nüfusu Irak’a bağlanması için yetersiz.	* Türkiye’nin vermiş olduğu rakamlar doğru değildir. Kürt nüfus 455.000, Türk nüfus 66.000’dir. * Türkler nüfusun 1/12sini oluşturmaktadır. * Türklerle Kürtler ayrı ırktır.
Hukuksal	* Musul ateşkesten sonra işgal edilmiş ve uluslararası hukuk ve Wilson İlkeleri ile çelişmektedir.	* 8 Ekim 1922 Antlaşması ile Irak’a toprak bütünlüğü konusunda garanti verdiğini ve bunu ihlal edemeyiz. * Ayrıca İngiltere Musul’a girdiğinde ateşkesin   sağlandığından haberdar değildi.
Tarihsel	* Musul, 11.YY’dan beri Türklerin yönetiminde kalmıştır.
Coğrafi	* Musul Anadolu’nun uzantısıdır.	* Musul Türkiye’ye dahil olursa sınır Bağdat’ın 60 km uzağından geçecek ve bu da Irak için güvenlik tehdidi oluşturacaktır.s
Ekonomik	*Musul ekonomik olarak Diyarbakır ve Akdeniz limanlarına bağlıdır. Irak ekonomisi içinse Basra ve Bağdat yeterlidir, ancak Türkiye Musul’un varlığına ihtiyaç duymaktadır.	* Musul ekonomik olarak güney ve batıyla bağlantı halindedir.

Musul sorunu Lozan Antlaşmasının 3/2. maddesiyle Lozan’ın gündeminden çıkarılmış ve İngiltere ile Türkiye’nin 9 ay içinde kendi aralarında anlaşmaya gitmelerini hükme bağlamıştır. Dokuz ay içinde herhangi bir anlaşma sağlanamazsa konu Milletler Cemiyeti’ne taşınacaktır.

b) Haliç (İstanbul) Konferansı

İngiliz hükümetinin başvurusu üzerine 19 Mayıs 1924’te İstanbul’da toplanıldı. Türkiye benzer tezler ileri sürerken İngiltere Musul’un yanısıra Hakkari’yi de istedi. Bu konuyu MC’ye götürmek için başarılı bir diplomasi atağıydı ve sonuçta konu MC’ye taşındı.

c) Milletler Cemiyeti’nde Musul Sorunu

20 Eylül 1924 Günü Milletler Cemiyeti Musul sorununu görüşmek üzere toplandı. Türkiye konunun plebisitle çözülmesini isterken, İngiltere konunun Musul’un geleceğiyle ilgili olmadığını ve halkın cahil olduğunu öne sürerek plebisite karşı çıkıyordu.

Komisyon Raporu

Milletler Cemiyeti İngiltere’nin talebi üzerine tarafsız devletlerden oluşan 3 kişilik bir komisyon kurdu. Komisyon Musul’u Hakkari’den ayıran bir hat çekti ve bu hat ‘Bruxelles Hattı’ olarak anıldı.(29 Ekim 1924)

Komisyon Raporu

· Irak’ın istatistikleri geçerlidir.

· Kürtler ne Türk ne Arap’tır.

· Türklerin 11.Yüzyıldan beri süren hakimiyeti kabul edilmiştir.

· Kürt aşiretleri yeni kurulan Türkiye Cumhuriyeti’ne katılmak yerine güçlü bir İngiliz mandasından yana tavır takınmaktadırlar.

· Halk iki tarafa karşı da nötrdür.

· Bruxelles Hattının güneyi Irak’a bırakılmalıdır.

Musul Meselesi’nin Türkiye’nin Aleyhine Sonuçlanmasının Nedenleri

1) Milletler Cemiyeti’nin İngiltere’nin lehine karar vermesinin en önemli nedeni Türkiye’nin örgüte olmadığı bir dönemde İngiltere’nin en önemli üye devletlerden birisi olmasıdır.

2) Türkiye Kurtuluş Savaşı’ndan yeni çıkmış ve Musul için İngiltere’yle yapılacak bir savaşı göze alamamıştı. SSCB’nin bu savaşta Türkiye’ye vereceği destekten emin olunamamış, ayrıca İngiliz istihbarat ajanlarının İtalya’nın Yunanistan’la birlikte Trakya’ya saldıracağı haberlerinin yayılması üzerine Türkiye’nin girişeceği bir savaşta beklenmedik bir şekilde iki ayrı cephede savaşacağı düşüncesi yayılmıştı.

3) Türkiye’nin MC Adalet Divanına temsilci göndermemesi ve Estonyalı generali ülkeye sokmaması, Türkiye’de Hristiyanlara baskı yapıldığı iddiasını güçlendirdi.

4) Musul sorunu çözümlenmesi aşamasında Şeyh Sait İsyanı’nın başlaması Türkiye’yi diplomatik anlamda zora düşürmüş ve hem askeri hem de diplomatik olarak zayıflatmıştı. Bu ayaklanma sonucu Türkiye’nin Kürtlerle beraber yaşabiliriz tezi İngilizler tarafından bu ayaklanma öne sürülerek zayıflatılmıştı.

5) Doğrudan olmasa da dolaylı bakıldığında Hilafet’in kaldırılması Türkiye’nin bu sorunda aleyhine olmuştur. Şeyh Sait Hilafetin kaldırılmasıyla Türklerle Kürtler arasındaki bağın koparıldığını belirtmiştir. Türkiye ayrıca Milletler Cemiyeti’nde kendisine müslüman ülkelerin tepki göstermesinden de çekinir olmuştu.

6) Türkiye artık bir an önce Batılı devletlerle sorunları işbirliği aşamasına gelmek istiyordu. Sınır sorunlarını halledip içeride reformların yapılabilmesi için Musul sorununun bitmesi gerekiyordu. Musul sorun oldukça Fransa’yla da olumlu işbirliği geliştirlememekteydi. (Örn. 1926 Fransa-Türkiye Antlaşması Musul sorununun devam ettiği gerekçesiyle Paris tarafından onaylanmamıştı.)

1926 Antlaşması ve Türkiye’nin Sınırı Kabul Etmesi

Türkiye MC’nin aldığı kararı tanımadığını açıklasa da sonunda İngiltere ile anlatmaşma yapmak üzere görüşmelere başladı. Türkiye bu süreçte iki talepte bulundu

1) Bruxelles Hattı’nın güneyinin Bağımsız Irak’a bırakılması (Bu girişim sonuç vermedi)

2) Bölgedenki petrolden pay

* Yapılan görüşmelerden Türkiye’ye 500.000 Sterlin ve Irak’ın petrol gelirinden 25 yıl süreyle Türkiye’ye %10 pay verilmesi gündeme geldi. Dışişleri Bakanı Tevfik Rüştü bu rakamı az buldu.

Yapılan görüşmeler sonucu 5 Haziran 1926’da Ankara’da Türkiye, İngiltere ve Irak arasında 

“Türk- Irak Sınırı ve İyi Komşuluk Antlaşması” imzalandı.

Anlaşmanın

a. Birinci Bölümünde sınır belirlendi ve Bruxelles Hattında Türkiye lehine küçük bir değişiklik yapıldı.

b.İkinci Bölümde iyi komşuluk ilişkileri düzenleniyor ve 6-13 maddeler arasını içeriyordu.

c. Üçüncü Bölüm Genel Hükümleri içeriyordu. “..Irak Hükümeti .. Antlaşmanın yürürlüğe konulmasından başlayarak 25 yıl süreyle .. petrol gelirlerinin %10’unu Türkiye Hükümeti’ne ödeyecektir”. (Md.14) Sonradan antlaşmaya eklenen ek-madde 17’de ise Türkiye isterse bu 25 yıl boyunca %10luk hissesini 12 ay içinde paraya dönüştürebilecek ve bunu bildirdikten 30 gün içinde Irak hükümeti Türkiye’ye 500.000 İngiliz Sterlin’i ödeyecekti.

Antlaşmanın Mali Yönü ve Sonucu

Antlaşmada Türkiye bölgede kalan Türkmenler için herhangi bir azınlık hakkı kazandıramamıştı. Bunun nedenleri Türk-Kürt ayrımının olmadığı iddiası ve içeride Kürt azınlık meselesinin gündeme gelebilmesidir.

Türkiye anltlaşmanın imzalanmasından sonra hem İngiltere, Fransa hem de Irak’la iyi ilişkiler geliştirmeye başladı.

Sonradan getirilen 17.Maddeye istinaden Türkiye o dönemde %10luk hissesinden 500.000 Sterlin karşılığında vazgeçmiştir. Ancak sonradan yapılan araştırmalar Türkiye’nin 500.000 sterlin alarak paydan vazgeçmediği ve petrol gelirinden yıllık pay almayı tercih ettiği görülmektedir. “1934-58 döneminde yirmidört yılın Bütçe Kanunları ‘B’ cetveline ve 1959-85 döneminde de Bütçe Kanunu maddeleri içine Musul petrolleri için gelir tahmini konulmuş..”

Türkiye’ye 1955’e kadar ödenmesi gereken 29.520.000 Sterlinden 3.500.000’i ödenmiştir. Bu yüzden Türkiye yaklaşık 26.000.000 Sterlinlik kısmı bütçesi içinde Irak’tan alacak olarak göstermiş fakat dönem dönem bu fasıl Irak’la geliştirilen ilişkilerle doğru orantılı olarak kaldırılmıştır. En son Özal iktidarı sırasında 1986 yılından itibaren bu alacak bütçeden tamamiyle silinmiştir.

1930’LARDAKİ GELİŞMELER

Orta Doğu Dengeleri	Avrupa Dengeleri ve 1929 Ekonomik Buhranı	Türkiye
Filistin’de artan Yahudi yerleşimleri ve tepki olarak gelişen Arap milliyetçiliği	*Musollini İtalya’sı ve Hitler Almanya’sının oluşturduğu revizyonist cephe. Versay sınırlarının ihlali; İtalya’nın Habeşistan işgali. *Almanya’nın Türkiye’ye yakınlaşma politikası ve İtalya’nın Akdeniz faaliyetleri sonucu İngilitere’nin gözünde Türkiye’nin öneminin artması * Ekonomik buhranın etkileri ve kıtada kamplaşma süreci	Türkiye içteki reformlarını büyük ölçüde tamamlamış ve Lozan’dan kalan sorunları da geride bırakmıştı. İtalya’nın 1930larda geliştirdiği Akdeniz politikası Türkiye’yi revizyonist cepheden uzaklaştırdı. * Bu dönemde İngiltere, Türkiye’nin revizyonist cepheye kaymasından kaygı duydu.

Bunların dışında Türkiye’nin Yunanistan ile yaptığı anltaşamanın İngiltere’de olumlu karşılanması ve SSCB’nin de Fransa ve İngiltere ile işbirliği arayışında olması Türkiye-İngiltere ilişkilerine olumlu yansıdı.

1) Doğrudan İşbirliği

Türkiye İngiltere ile 1930lardan itibaren doğrudan işbirliğine başlamıştır. Bunun da iki ayağının birincisinin ekonomik ikincisinin ise siyasal yakınlaşma ve ittifak ilişkisi olduğu görülmektedir. Yine bu dönemde Türkiye üzerinde Almanya ve İngiltere’nin açık rekabeti görülmektedir.

İngiltere	Almanya	Türkiye
* 1935’te Türkiye ile imzalanan ticaret antlaşması neticesinden Türkiye’deki demiryollarının bakımı ve tarımsal alanda sulama tesisleri konusunda İngiliz firmalarına öncelik tanındı. * Montrö Konferansı’nda Türkiye yanlısı tavır takınılmış ve Boğazların silahlandırılması ihalesini de İngiliz firmaları almıştır. * Mayıs 1938’de Türkiye’ye 16 milyon sterlinlik bir kredi açıldı.	* Karabük D.Ç.işletmeleri yapımında uygun teklifler hazırlandı. * Ekim 1938’de Türkiye’ye 150 milyon Marklık bir kredi açıldı.	*1936’da Karabük Demir-Çelik işletmelerinin yapımı için Alman Krupp firması daha iyi öneri yapmasına rağmen İngiliz Brassert firmasına verilmiştir. Ancak kordinatörlük Almanlara verilerek bir denge de sğlanmıştır.

Türkiye İngiltere ve Fransa ile aynı dönemde İltaya’nın Akdeniz’de bir tehdit oluşturması üzerine daha da yakınlaşmıştır.

2) Türk – İngiliz Akdeniz Antlaşması

İtalya’nın Ege adalarını silahlandırmaya başlaması ve Haberşistan’ı işgali İngiltere’yi endişelendiriyor ve Türkiye’ye daha bir yakınlaştırıyordu. İtalya’yı yanına çekme ihtimali üzerinde duran İngiltere İtalya’yı kızdıracak bir oluşum içinde girmekte tereddüt etse de Türkiye’nin de MC’nin İtalya’ya uygulanması gereken tedbir ve yaptırım kararlarına katılması sonrası İtalya’nın açık tehdidiyle yüzleşmesi sonucu İngiltere Fransa, Yugoslavya, Yunanistan ve Türkiye’ye bu karara katıldıklarından ötürü İtalya’nın saldırısına uğramaları durumunda yardım edeceği garantisini verdi. İtalya’ya yapılan yaptırımların 1936’da kaldırılmasıyla birlikte İngiltere de bu garanti antlaşmasını tek taraflı olarak kaldırdı.

2) İngiltere Fransa Türkiye Yakınlaşması

İtalya’nın Arnavutluğu işgali ve Çekoslavakya’nın da Alman kontrolüne girmesi sonucu zaten Eylül 1938’de Paris’de başlamış olan Fransa – Türkiye görüşmeleri daha da hızlanmış ve İngiltere’nin de görüşmelerden haberdar olması ve dahil olması sağlanmıştır.

12 Mayıs 1939’da Ankara’da imzalanan Türk-İngiliz Deklerasyonu hem Avam Kamarasında hem de TBMM’de okunarak dünyaya ilan edildi.

Fransa ile Hayat sorunu yüzünden aynı deklerasyonun ilanı daha sonraki bir tarihe kalmıştı. Nitekim Türk-İngiliz ve Fransız ittifak antlaşması 19 Ekim 1939’da imzalandı ve II.Dünya Savaşı’nın başladığı bir ortamda bu iki ülke Türkiye’nin gücünü arttırma kaygısı ile Türkiye’ye 25 Milyon Sterlinlik bir krediyi 20 yıllık vade ile sunmuşlardı. Türkiye Kurtuluş Savaşı yıllarıdan beri ilişkilerinin iyi geliştirdiği SSCB ile bu antlaşma ile kopmuş oldu.

II) FRANSA İLE İLİŞKİLER

Milli Mücadele sonrası Fransa Türkiye ile antlaşma imzalayan ilk Batılı devlet olması açısından önemlidir. Fransa Türkiye ilişkilerini imcelediğimizde Milli Mücadele Sonrası süreçte Fransa ilişkileri konusunda en çok öne çıkan iki konu;

- Osmanlı Borçları Sorunu

- Hayat Sorunu’dur.

A) Lozan Sonrası Gelişmeler

Fransa Osmanlı döneminde elde ettiği kapitalif hakların kaldırmasını ve borçların ödenmesi gibi konuları Lozan’da ön planda tutmuş ve bu konuda katı bir tutum sergilemiştir. Lozan’da ortaya çıkan bir başka sorun da Fransız misyoner okulları konusu olmuştur. Yeni açılacak okullar konusunda Türk heyeti hiçbir taahhütte bulunamayacağını söyledi. Buradaki okullarda Türk tarihi ve dilini öğretmesi ayrıca Türk yasalarına tabi olması şartları getirilmişti.

Lozan’dan sonra Fransa ile çıkan en önemli sorun ise gene Hayat konusunda olmuştur.

1) Osmanlı Borçları Sorunu

* Osmanlı Devleti’nin tahvil satmak suretiyle en çok borçlandığı ülke Fransa’ydı.

* Lozan sonrası görüşmeler 1928 yılına dek sürdü ve Türkiye 1912 öncesindeki Osmanlı borçlarının %62sini, daha sonra alınan borçların ise %78’ini ödemeyi kabul etti.

* 1929 Ekonomik Buhranı sonrasında Türkiye ikinci taksidi ödememiş ve Osmanlı Bankasına 6 Milyon TL yatırarak ödemeleri durduğunu açıklamıştır. Bunun üzerine Ankara ve Paris’te başlayan görüşmeler sonunda 1933 yılında Türkiye lehine yapılan borçların yapılandırılmış ve Türkiye’nin borçları son taksidin yatırıldığı 25 Mayıs 1954 yılında temizlenmiştir.

2) Sancak (Hatay) Sorunu

* İngiltere’nin Antep, Urfa, Adana ve Mersin’le beraber işgal ettiği Hayat yapılan gizli antlaşmalar sonrası Fransa’nın kontrolüne bırakıldı.

* Fransa ile 1921’de imzalanan Ankara Antlaşması ile Hatay Misak-ı Milli’nin dışında bırakılarak Suriye sınırı tanındı ve böylelikle Lozan’da Suriye ve Hatay sınırları konusunda pek de ihtilaf çıkmadı.

* 1921 Antlaşması Fransa Parlamentosu’nda onaylanmadığı için Türkiye Antlaşmanın Lozan’da bir kez daha teyit edilmesini istedi ve Lozan Antlaşması’nın 3.maddesinde Türkiye- Suriye sınırının 1921 Ankara Antlaşması 8.maddesinde yer alan hükümlere göre belirlendiği yazılmıştır.

* Lozan’dan hemen sonra MC tarafınan da Suriye’nin Fransız manda yönetimine katılması sonucu Fransa böl-yönet stratejisi çerçevesinde Lübnan ve Suriye’yi Şam, Halep, Sancak(Hatay) ve Lazkiye devletleri olmak üzere dörde ayırdı. Ancak Arap milliyetçilerinin çıkardıkları isyanlar sonucu Halep ve Şam devletlerini birleştirdi ve Sancak’ın da Şam Devleti’ne bağlandığını bir kararname ile duyurdu. Bu kararname Sancak’ta yaşayan Türkler, Aleviler ve Ermeniler tarafından kabul görmedi ve Sancak’ın bağımsızlık talepleri ortaya çıktı. Ancak o dönemde Musul sorunu ve Şeyh Sait İsyanı ile meşgul olan Ankara’da bu talep yankı bulmadı.

* Musul sorununun çözümlenmesinden sonra 30 Mayıs 1926 yılında Fransa ile bir sözleşme imzalandı ve Türkiye Fransız ilişkilerinin düzelmesi Sancak’ta yaşayan Türklerin de durumlarının düzelmesine olanak sağladı. Bu dönemde Sancak için öngörülen özel yönetim biçimi de devam ediyordu. Türkler bu süreçte Ankara’yı daha yakından takip etmeye başlamış ve Türkiye’de yapılan reformların aynılarını Sancak’ta uygulamaya başlamışlardır. Kısa süre içinde de Halk Partisi’ni kurarak örgütlenmelerini daha disiplinli yapmaya başladılar

9 Eylül 1936’Fransa – Suriye Manda Yönetimini Bitiren Antlaşma

* Bu antlaşma ile Fransa Suriye’deki manda yönetimini terk ediyordu. Sancak’ın özel statüsünü tehlike altına sokan bu antlaşmadan Türkiye memnun olmamıştı ve benzer bir antlaşmanın da Sancak ile yapılması gerektiğini söylüyordu.

Sandler Raporu

Türkiye’nin ısrarları sonucu MC Konseyi İsveçli Sandler raportörlüğünde, Sancak’a üç gözlemci gönderme kararı aldı. Ve Sandler’ın 1937’de MC Konseyi’ne sunduğu rapor oybirliği ile kabul edildi.

Rapora göre Sancak, içişlerinde bağımsız dışişlerinde Suriye’ye bağlı bir birim olacak, Suriye ile para ve gümrük birliği olacak. Sancak’ta resmi dil Türkçe ikinci dile ise daha sonra MC tarafından karar verilecekti. Sancak’ta yeterli jandarma ve polis gücünden başka bir güç bulunmayacak ve Sancak’ın toprak bütünlüğü garanti edilecekti.

Suriye bu karardan memnun olmayacak ve Sancak’ın Suriye’nin ayrılmaz bir parçası olduğu vurgulanacaktı. Türkiye ise Sancak’ın tam bağımsız olması gerektiğini söylemekteydi.

29 Mayıs 1937 Belgeleri

Sandler raporuna uygun olarak 5 kişilik bir uzman komitesi Sancak statüsünü ve anayasasını hazırladı. Metinler 29 Mayıs 1937 MC Konseyine sunuldu ve oybirliği ile kabul edilince ‘Sancak ayrı varlığı’ hukuksal olarak kurulmuş oldu. Aynı gün Fransa ile Türkiye Sancak’ın Toprak Bütünlüğünü Güvence Altına alan ve Türkiye- Suriye Sınırının Güvenceye Alınmasına İlişkin Antlaşmaları imzalamıştır.

Sancak Seçimleri

* Sancak 1937 yılında ayrı bir varlık olarak kabul edilmişti. 15 Nisan 1938’de yapılması öngörülen seçimleri düzenlemek ve denetlemedk üzere MC tarafından Sancak’a gönderilen Seçim Komitesi Fransız manda memurlarıyla işbirliği halinde çalışması üzerine kısa sürede Sancaklı Türklerin ve Türkiye’nin tepkisini çekti.

* Atatürk Sancak meselesini şahsi mesele haline getirmişti ve Sancak’ın Türkiye’ye katılması konusundaki ısrarı devam ediyordu.

* Seçim Komisyonu’nun Türkiye’ye danışmadan bir seçim yönetmeliği hazırlaması sonucu Türkiye Fransa ile olan 1930 tarihli Dostluk Antlaşmasını feshetmiş ve güney sınırına 30.000 kişilik bir kuvvet yerleştirmişti.

* Türkiye’nin Avrupa’da revizyonist gücün artmasıyla birlikte artan önemi sonucu İngiltere’nin Fransa’ya yaptığı baskılar sonucu Fransa geri adım atmış ve MC Konseyi Sancak Seçim yönetmeliğinde Türkiye’nin istediği düzenlemeleri yapmıştı. Ancak gene durumdan hoşnut olmayan Türkiye, Fransa ile birlikte MC’ye başvurarak Seçim Komisyonu’nun çalışmalarını sona erdirmesini istemişti. Bunun üzerine seçim komisyonu Sancak’ı terk etmiş ve seçimler uluslararası denetimden çıkarılmıştır.

Hayat Devletinin Kuruluşu ve Türkiye’ye Katılma Kararı

24 Ağustos 1938 yılında yapılan seçimler sonrası 40 üyelik mecliste

- 22 Türk (aday gösterilenlerin tamamı)

- 9 Alevi

- 5 Ermeni

- 2 Arap

- 2 Rum milletvekili yer alıyordu.

2 Eylül 1938’de meclis açıldığında tüm milletvekilleri Türkçe yemin ettiler ve o güne değin Sancak ismiyle anılan devletin adını Hatay olarak değiştirerek Türk Bayrağı’na çok yakın bir bayrağı devlet bayrağı ilan ettiler. Hatay’da Türk yasaları birbiri ardına kabul ediliyor ve Türkiye’ye katılmak için uygun zaman bekleniyordu. Hatay’ın Türkiye’nin yörüngesine girmesi üzerine de başta Arap milliyetçi liderler olmak üzere Arap ve Ermeni nüfus ülkeyi terkediyordu.

23 Haziran 1939’da Türkiye – Fransız Ortak Demeci yayınlandığı gün Türkiye ile Fransa ‘Türkiye ile Suriye Arasında Toprak Sorunlarının Kesin Çözümüne İlişkin Antlaşma’yı imzaladılar ve antlaşmanın da I.Maddesinde Hatay toprakları Türkiye’ye dahil edildi. Bu antlaşma daha yürürlüğe girmeden Hatay Meclisi oybirliğiyle Türkiye’ye katılma kararı aldı ve 7 Temmuzda Türkiye’nin bir yasayla Hatay ilini kurması ile katılım tamamlandı.

Hatay’ın İlhaki ve Sonuçları

Türkiye bu süreçte herhangi bir güç kullanmadan, uluslararası hukuka saygılı şekilde diplomatik olarak yürüttüğü Hatay politikasından olumlu sonuç almış ve dönemde Avrupadaki konjonktürden faydalanarak Hatay’ı kendi topraklarına katmıştır.

Ancak Hayat ilhaki Suriye’nin uzun yıllar süren Türkiye düşmanlığına sebebiyet vermiş ve KKTC’nin ilanı sırasında da muhalefet edenlerce Türkiye’nin önüne bir toprak genişletme projesi olarak öne sürülmüştür.

Musul ve Hatay sorunu çok benzerlikler gösterse de ikisi ayrı şekilde sonuçlanmıştır. Bunun nedeni Hatay’ın Musul gibi yeraltı zenginliklerine sahip olmayışı ve 1920lerdeki Türkiye ve Avrupa’daki güç dengesi ile 1930lardaki Türkiye ve Avrupa güç dengesinin değişmiş olmasıdır.

III) İTALYA İLE İLİŞKİLER

Anadolu’da işgalci durumunda olan İtalya Ankara’ya karşı olumlu tavır içindeydi ve 1922’den itibaren de Anadolu’dan çekildi. Türkiye ile İtalya arasındaki ilişkiler 1930ların başına dek sakin ve normal seyretti.

1934 sonrasında İtalya’nın yayılmacı politikasının açık bir biçimde dile getirilmesi ve uygulanmasıyla birlikte İtalya Türkiye’nin o dönemde dış politikasını en çok etkileyen ülkelerden biri olmasına sebebiyet vermiştir.

A) 1923 – 34 Dönemi

Musul Sorunu ve İtalya

Türkiye’nin Musul sorunu yüzünden İngiltere ile gerginleştiği anlarda Anadolu’ya yapılacak bir İtalyan saldırısı söylentisi bu ülkeye karşı ilk güvenlik endişelerini doğurdu. Daha önce de bahsedildiği gibi bu söylentinin İngiliz istihabarat ajanları tarafından yayıldığı bilinse de 1926 yılında Mussolini’nin Trablusgarb’ı ziyareti bu endişelerin zirve yapmasına neden oldu. İtalya ise bu dönemde sürekli olarak Türkiye toprakları üzerinde gözü olduğu iddialarını yalanlıyordu.

Musul Sorunu Sonrası İtalya’yla İlişkiler

Musul sorununun çözümünden sonra İtalya ile olumlu ilişkiler geliştirildi.

*1920lerin sonuna dek kendisini yeterince güçlü hissetmeyen İtalya Türkiye ve Yunanistan ile ittifak arayışına girmişti.

* İtalya’dan endişe duyan Yugoslavya 1927 yılında Fransa ile ittifak antlaşması yaptı.

* Balkanlarda Fransa’nın oluşturduğu Küçük Antantı (Çekoslavakya – Romanya – Yugoslavya) İtalya Türkiye ve Yunanistan ile dengelemek istemekteydi.

* İtalya – Türkiye yakınlaşması sonrası 30 Mayıs 1928’de Roma’da Tarafsızlık, Uzlaşma ve Yargısal Çözüm Antlaşması imzalandı. Bu antlaşma esnasında yine görülüyor ki Mussolini’nin Türkiye’yi övücü konuşmalar yapması Türkiye açısından bir süre rahatlama sağlamıştır.

Adalar konusunda anlaşmazlık

* Meis adası ve diğer adaların statüsü üzerine çıkan anlaşmazlık üzerine iki taraf da konuyu Uluslararası Sürekli Adalet Divanına götürmeyi kabul etti. Ancak 1932’de İsmet İnönü’nün Roma ziyareti esnasında bu adaların statüsüne ilişkin bir sözleşme imzalanarak bu sorun Lahey’e götürülmeden çözüme kavuştu. Böylelikle Bodrum açıklarındaki Kara ada Türkiye’ye kalırken Meis adası İtalya’ya bırakılmıştı.

Ticari İlişkiler

Türkiye İtalya’yı bir yandan tehdit olarak algılarken bir yandan da İtalya’yla olan ticari ilişkileri geliştiriyordu.

* 1924 – 30 arasında İtalya Türkiye’nin dış ticaretinde en çok yer tutan ülke haline geldi.

* Bunun nedeni Türkiye’den ayrılan Rum ticcarların bazılarının Triste’ye yerleşmeleri ve buradan da eski bağlantılarını kullanarak ticaretlerini sürdürmeleri ve Çukurova’da üretilen pamuğun çoğunun İtalya tarafından alınmasıydı.

B) 1934 – 39 Dönemi

1930’larda Mussolini’nin yayılmacı ve faşist polikasının ağırlığını hissettirmesi sonucu Türkiye İtalya’yı yine bir dış tehdit unsuru olarak algılamaya başlamış ve buna yönelik yeni oluşumlar içinde yer almaya başlamıştır.

Türkiye’nin Kaygıları	Türkiye’nin Tutumu	İtalya’nın Tutumu	Sonuçlar
* Mussolini’nin Mart 1934’te 2.Beş Yıllık Faşist Kongresi’nde yaptığı konuşmada İtalya’nın tarihi kökenlerinin Asya ve Afrika’da olduğunu söylemesi. * Mussolini’nin Daily Telegraph’a verdiği bir demeçte İtalya’nın bir deniz devleti olarak yaşam alanının Akdeniz olduğunu söylemesi ve o dönemde İtalya’nın Akdeniz’e Mare Nostrum (Bizim Deniz) demesi.	* İtalya Şubat 1935’te Türkiye ve Yunanistan’la ittifak yapmayı önerdi ancak Türkiye bunu Balkan Paktı’nın işlememesi yönünde yapılan bir plan olarak gördüğü için kabul etmedi. Türkiye bir Balkan birlikteliğinden yanayken İtalya tam tersine Balkan ülkelerinin ayrı ayrı hareket etmelerini istiyordu.	* Oniki Adalarda silahlanmaya gitme ve havaalanı inşaatları * 1935 Habeşistan’ın işgali * Türkiye ve Yunanistan ile ittifak arayışı	* İtalya’nın Akdeniz tehdidine karşı İngiltere Türkiye ile yakınlaşıyordu. İngiltere Türkiye yakınlaşmasından rahatsız olan İtalya Temmuz 1936’da Türkiye Yunanistan ve Yugoslavya’ya güvence verdi. * İngiltere ile İtalya Ocak 1937’de Akdeniz’de statükonun korunmasına yönelik centilmenlik antlaşması imzaladı. * İtalya ile iktisadi ilişkiler yüksek olmasına karşın siyasal ilişkilerde istikrar sağlanamadı ve bu dönemde Türkiye’nin tehdit algıladığı devlet İtalya oldu.

IV) ALMANYA İLE İLİŞKİLER

A) Weimar Dönemi (1923-33)

I.Dünya Savaşı’nın ardından benzer kadere mahkum olan Türkiye ve Almanya Lozan görüşmelerinden sonra 3 Mart 1924’te Ankara’da imzalanan Türk- Alman Dostluk Antlaşması ile diplomatik ilişkiler resmi olarak kuruldu.

* Türkiye ve Almanya geçmişte ittifak oldukları gerçeğiyle hareket ediyor ve Türkiye gibi Almanya’da uluslararası arenada kendini yanlız hissediyor ve Türkiye’nin dostluğuna önem veriyordu.

* İngiltere ve Fransa’nın aksine Almanya’yla sorunların üzerine olmayan bir başlangıç yapılmış ve Almanya’nın Ankara’ya temsilcilik açmalarıyla bu sıcak hava devam etmişti.

* Almanya yeni gelişmekte olan Türkiye’ye özellikle mühendislik, tarım ve hayvancılık konusunda yetişmiş uzman kadrolar göndermekte ve ekonomik anlamda da ilişkileri geliştirmek istemekteydi.

* Askerî alanda da Versay Antlaşması sonucu işsiz kalan Alman subaylarının Türkiye’ye gelip kıta ve Harp Okulları düzeyinde sözleşmeli olarak görev yapmaları ve Türk subaylarının da benzer şekilde Almanya’ya gönderilmeleri iki ülke ilişkilerini gözönüne sermekteydi.

* Ekonomik alanda ilk bağlantı Türkiye’nin Kayseri’de uçak fabrikası kurmak için Junkers firmasıyla imzalamış olduğu antlaşma oldu. Böylelikle ülkesinde silah üretemeyen Almanya ülke dışında projeler geliştirebilecek, Türkiye ise modern hava araçları üretim çalışmalarına başlayabilecekti.

* 12 Ocak 1927’de Ankara’da imzalanan Türkiye-Almanya Ticaret Antlaşması ile iki ülke birbirlerine gümrük indirimleri yapmayı taahhüt ediyordu.

B) Nazi Dönemi (1933 – 1939)

Hilter’in 1933’de iktidara gelmesiyle birlikte Almanya’nın iç ve özellikle dış politikasında keskin değişiklikler meydana gelirken Türkiye ile olan ekonomik ilişkilerdeki yoğunluk varlığını daha da genişletmiştir.

Olumlu Tanışma

Hitler yönetimiyle ilk resmi temas Temmuz 1933’de Türk parlamenter heyetinin Almanya’ya gitmesi ile sağlanmıştır. Bu görüşmede Hitler Türk bağımsızlık savaşının kendisini aydınlattığını ve Atatürk’e de büyük saygı duyduğunu belirtmişti. Türkiye de Almanya gibi Dünya Savaşı sonundaki antlaşmalardan memnun değildi ve Almanya’nın Versay’ın bağlayıcılığından kurtulmaya çalışması başlarda sempatik gelse de Almanya’nın yöntemi Türkiye’nin dış politika anlayışından farklıydı.

Almanya Türkiye Anlaşmazlık Noktaları

Anlaşmazlık Noktaları	Nedenleri
1934 Balkan Paktı	*Almanya kendi nüfuz alanı olarak gördüğü Balkanlarda Türkiye’nin etkin olmasından rahatsızlık duyuyordu. * Fransa’nın da bölgede Küçük Antantı’nın bulunması ve bunların kendisi gibi revizyonist bir dış politika benimseyen Bulgaristan’a karşı yapılıyor olması Almanya’yı rahatsız etmişti.
Montrö Sözleşmesi	* Sözleşme esnasında İngiltere’nin Türkiye lehine hareket etmesi Almanya’yı rahatsız etmişti. * SSCB gemilerinin savaş esnasında rahat hareket etmesi de Almanya’yı rahatsız eden bir unsurdu * Almanya Türkiye ile boğazlar konusunda bir ikili antlaşma yapmak istemiş ancak bu kabul görmemişti.

İyi İlişkiler

Aralarında anlaşmazlık konuları olsa da Almanya Türkiye ilişkilerinde ciddi bir olumsuzluk yaşanmadı, hatta bazen üst düzey olarak devam etti.

Almanya Türkiye’yi I.Dünya Savaşı’ndan dolayı bir silah arkadaşı olarak nitelendiriyor ve Türkiye’nin Hatay ve boğazlar polikasını revizyonist bir politika olarak görüyor ve Hatay konusunda destek veriyordu.

Almanya Temmuz 1938’de Türkiye’ye bir de Tarafsızlık Antlaşması yapmak istemiş ancak Türkiye bunu sadece komşu devletle yaptığı gerekçesiyle kabul etmemiştir.

İtalya’nın Tehdit Unsuru Olmasının Etkileri

Türkiye’nin İtalya’yı bir tehdit unsuru olarak görmesinin ardından Fransa ve İngiltere ile ittifak arayışına gidilmesi Almanya’da kaygı uyandırmış ve Almanya büyükelçisi olarak eski başbakan Franz Von Papen atanmıştı. Bu Almanya’nın Türkiye’ye verdiği önemi de göstermesi açısından önemli bir gelişmedir. Von Papen Almanya’ya İtalya’nın Türkiye’ye güvence vermesi gerektiğini söylemekte ve Almanya’nın bu konuda elinden geleni yapmasını istemekteydi.

Türkiye’nin İngiltere’yle olan yakınlaşması Almanların tepkisini çekmiş ve Almanya Türkiye’ye verilmesi gereken silahları ve savaş malzemelerinin sevkini durdurmuştu. Türkiye de buna istinaden Almanya’ya krom satışını durduracağını açıklamıştı.

İtalya ve Almanya’nın Çelik Paktı’nın 1939 da imzalanması üzerine Türkiye’nin kaygıları artmıştır. 1 Eylül’de Almanya’nın Polonya’ya saldırarak II.Dünya Savaşının başlaması üzerine Türkiye Ankara’daki Alman büyükelçiliğine tarafsızlığını koruyacağını belirtmiştir.

Ekonomik İlişkiler

Hitler’in ekonomi bakanı Schacht’ın formüle ettiği dış ticaret politikası, Almanya’nın gerekli hammaddesini doğu ve güney Avrupa’dan sağlamak ve yapılacak takas antlaşmalarıyla üretimlerinde bu ülkere satılmasını öngörüyordu. Türkiye örneğinde bu plan iyi işlemiş ve neredeyse Türkiye Hitler Almanya’sının hammadde satıcısı haline gelmiş ve Almanya için de iyi bir Pazar halini almıştır.

Türkiye’de devletçi ekonominin gelişmeye başladığı yıllara denk gelen bu aralıkta Türkiye’nin devlet eliyle büyük sanayi yatırımları gerçekleştirmesinde Almanya büyük rol oynuyordu. Ayrıca ülkenin modernleşmesi ve sanayinin gelişmesi için duyulan uzman ihtiyacının karşılanmasında da Almanya çok etkin rol oynuyordu.

· 1934’te bir Alman heyeti Türkiye’ye gelerek 20 milyon TL’lik bir kredi açmış ve bunu uzun vadeye bölmüştür.

· Almanlar Türkiye’ye kredi verirlen bir yandan da yatırımlar da yapıyordu. Uzmanlarla da ülkenin yatırımlarını destekliyordu.

* Kayseri uçak fabrikası

* İzmit Seka kağıt fabrikasının makinelerinin Almanya’dan geitirilmesi

* Alman elektrikli aletler sanayisinin yeni yatırımları

* Samsun ve İskenderun limanlarının yapımı

* Savaş başladığın Türkiye’deki Alman uzman sayısı 2000’i bulmuştu.

· Almanya Türkiye’den tarım ürünleri ve hammadde alırken sanayi ürünlerini de Türkiye’ye satıyor ve bunun da Kliring denilen bir takas sistemiyle kendi lehine işletiyordu.

· Almanya’nın Türkiye ekonomisinde tekelleşen ağırlığı ve kliring sisteminin Türkiye’nin aleyhine işlediğinin farkedilmesi üzerine Türkiye İngiltere ve Fransa ile de benzer ticaret anlaşmaları geliştirme yoluna gitmişyir. (İngilitere ile 1936; Fransa ile 1937 yılında kliring anlaşmaları yapılmıştır.)

Kültürel İlişkiler

* Nazi yönetimi tarafından işten çıkarılan ve çeşitli baskılarla karşılaşan bilim ve sanat adamları Türkiye’de bir üniversite reformu yapmak isteyen yönetim tarafından ülkeye davet edildiler ve birçoğu bu daveti kabul ederek başta İstanbul Üniversitesi olmak üzere çeşitli kurumlarda yer aldılar ve Türkiye’ye büyük katkıda bulundular.

Alman Propagandası

* İstanbul’da çıkarılan Türkische Post gazetesi

* Nazi gençlik örgütlerinin zaman zaman Türkiye seyahatleri

* Türk ordusunda görev yapan Alman subayların etkisi

* Alman firmalarının Türk gazetelerine verdikleri büyük reklamlar ile Almanya Türkiye’ye karşı bir propaganda yürütmüştür.

Almanya’nın Türkiye Başarısızlığının Nedenleri

* Türkiye Sevr’de dayatılanları kabul etmeyerek süreci Lozan’a götürmüştür.

* Lozan’dan arta kalan Boğazlar, Musul ve Hatay gibi sorunları uluslararası hukuka uygun şekilde Türkiye düzenleyebilmiştir.

* Türkiye Batılılaşma çabası içinde İngiltere ve Fransa’ya ayrı önem vermiştir.

* I.Dünya Savaşı’ndaki Alman ittifakının olumsuz etkisinin sürmesi de Almanya’nın Türkiye’yi kendi yanına çekmedeki başarısızlığının nedenleri olarak görülebilir.

V) ULUSLARARASI GÜVENLİK SORUNLARI VE TÜRKİYE

A) Uluslararası Güvenlik, Silahsızlanma Çabaları ve Türkiye

* Fransa Başbakanı Briand ile ABD Dışişleri Bakanı Kellogg arasında uluslararası sorunların çözümünde başvuracak yöntem olarak savaşı yasaklayan bir parktın imzalanması ve diğer devletlere de bu paktın imzaya açılması sonucu Türkiye davet üzerine Ocak 1929’da bu pakta katılmıştır.

* Milletler Cemiyeti Genel Kurulu 1925’te Silahsızlanma Hazırlık Komisyonu’nu kurdu ve Türkiye Mart 1928’de başlayan komisyon çalışmalarında bulundu. Ayrıca silahsızlanmaya destek veren SSCB, Türkiye tarafından da desteklendi.

* Şubat 1932’de Cenevre yapılan 2.Silahların İndirgenmesi ve Silahsızlanma Konferansı’nda Türkiye silahların aşamalı olarak indirime girilmesini ve asker ve silah sayısında bir üst sınır belirlenmesini talep etti. Ancak bu yapılan oylamayla rededildi zaten genelde de bu konferansta herhangi bir sonuca ulaşılamadı.

B) Türkiye’nin Milletler Cemiyeti’ne (MC) Girişi

* I.Dünya Savaşı sonunda kurulan Milletler Cemiyeti Fransa ve İngiltere’nin denetiminde kalmış ve onlara hizmet eden bir örgüt konumunda bulunmaktaydı.

* Türkiye Lozan’da MC’ye giriş konusunda bir taahhütte bulunmamıştı.

Türkiye’nin MC Konusundaki İsteksizlik Nedenleri

* Musul konusunda MC’nin İngiltere lehine karar vermesi, MC’yi Türkiye nezdinde İngiltere ve Fransa’nın dış politik amaçlarına hizmet eden bir enstrüman olarak görmesi

* SSCB’nin MC’yi ‘emperyalizmin siyasal ve örgütsel uzantısı’ olarak görmesi. Türkiye 1925 Antlaşmasını uzatan 1929 protokolü gereği MC’ye üyelik konusunda SSCB’ye danışmak zorundaydı.

MC’ye Giriş

*Uluslararasındaki gelişmeler, Türk- İngiliz ve Türk- SSCB ilişkilerindeki gelişmeler sonrası Türkiye 1932’lerden itibaren MC’ye girebileceği yönünde sinyaller vermiştir.

* Türkiye İngiltere yakınlaşması sonucu 1932’de Türkiye’nin talebi üzerine MC İspanya’nın resmi önerisi ve Yunanistan’ın desteğiyle oybirliğiyle Türkiye’nin davet edilmesi kararını almış ve 18 Temmuz 1932’de oybirliğiyle Türkiye Milletler Cemiyeti’ne dahil olmuştur.

C) Nyon Akdeniz’in Güvenliği Konferansı

* 1937’de Akdeniz ve Ege’de bazı ticaret gemilerinin denizaltılar tarafından batırılması ve bunların bazılarının Bozcaada açıklarında meydana gelmiş olması Türkiye açısından bir güvenlik tehtidi oluşturmaktaydı.

* İngiltere ve Fransa bu konuda alınacak önlemler için İsviçre (Nyon)’de Akdeniz ülkelerini toplamışancak bu görüşmelere İspanya İtalya Almanya ve Arnavutluk katılmamıştır.

* Antlaşmaya göre batan bir geminin yakınında bulunan denizaltılara ortak saldırı düzenlenmesi öngörülüyordu.

* 17 Eylül 1937’de de benzer bir antlaşma Cenevre’de savaş gemileri ve uçaklar için yapılmış ve Türkiye her iki antlaşmaya da taraf olmuştur.